Poker là bộ môn trí tuệ hay cờ bạc? Câu hỏi này luôn là đề tài tranh luận sôi nổi giữa những người chơi poker và người ngoài cuộc. Người chơi poker lâu năm sẽ biết được khác với cờ bạc trong poker may mắn chỉ là một phần nhỏ. Toán học trong poker mới là một trong yếu tố quan trọng quyết định chiến thắng trong trò chơi này.
Vậy toán học poker quyết định đến những khía cạnh nào của trò chơi, nó chiếm bao nhiêu phần trăm so với sức tác động của các yếu tố khác. Làm thế nào để kiểm soát được yếu tố toán học trong poker. Để làm được điều này bạn cần ghi nhớ 2 quy tắc;
May mắn là yếu tố không thể kiểm soát, nhưng nó là một phần của toán học poker. Nếu vận dụng tốt tỷ lệ và xác suất bạn hoàn toàn có thể giảm ảnh hưởng của yếu tố này hay hoàn hảo hơn là kiểm soát nó.
Một người chơi giỏi là người sẽ biết cách vận dụng những kiến thức về tỷ lệ xác suất và dùng nó như một phần để đưa ra quyết định khi chơi poker.
Trong poker đôi lúc bạn đánh đúng chiến thuật vẫn thua như thường, và đôi khi bạn đánh sai vẫn chiến thắng. Đó chính là tính tương đối của trò chơi, tuy nhiên có rất nhiều người chơi poker theo bản năng. Họ biết sự tồn tại của toán học trong poker nhưng chưa từng chủ động nghiên cứu nó. Chỉ đến khi gặp quá nhiều lần thất bài khi đợi thùng, sảnh, cù lũ… họ mới nhận ra sự cần thiết nghiên cứu toán học trong poker.
Trong lịch sử poker, từ rất lâu về trước đã từng có rất nhiều nhà nghiên cứu đã đặt nền móng cho việc tìm hiểu cách chơi poker nâng cao theo toán học hiện tại.
Quá trình hình thành toán học trong poker
Những năm cuối thế kỷ 19
Poker xuất hiện tại Mỹ đầu thế kỷ 19, với cách chơi ban đầu đơn giản chỉ chơi với 20 lá bài, mỗi người được chia 5 lá và đặt cược vào đó. Ở game bài lúc ban đầu này người chơi chỉ cần lưu ý bảng xếp hạng các tay bài trong poker, và xác suất gặp những cặp liên kết mạnh là có thể chơi thành thạo trò chơi này. Lúc này vai trò của toán học xác suất trong poker chưa quá phức tạp
Mãi sau này khi bộ bài chuẩn 52 lá xuất hiện cũng như sự hình thành của poker draw (đổi bài), đồng nghĩa người chơi có thể cược lần chia bài ban đầu và cược một lần nữa sau khi đổi bài để cải thiện sức mạnh. Một thời gian sau là sự xuất hiện của Stud 5 lá rồi đến Stud 7 lá – những cách chơi poker được sáng tạo mới tạo ra những thách thức mới với nhiều vòng cược hơn. Poker đã trở thành trò chơi phức tạp, thú vị hơn, toán học trong poker cũng vậy.
Bắt đầu từ cuối thế kỷ 19, những cuốn sách dạy chiến thuật poker đầu tiên được ra mắt. Đa số những cuốn sách này tập trung vào đề tài toán học phía sau poker cùng với việc giải thích luật poker và những yếu tố khác của trò chơi. Cuốn sách có tên The Game of Draw-Poker, Mathematically Illustrated (1875) được xuất bản bởi tác giả Henry T. Winter Blossom, một trong những cuốn sách dài đầu tiên viết về chiến thuật đánh bài poker, tác giả đã dành rất nhiều phần trong cuốn sách để nhấn mạnh về toán học trong poker.
Thế kỷ 20
Trong nhiều năm tiếp theo ở thế kỷ 20, những nhà nghiên cứu chiến thuật poker khác tiếp tục chủ đề mà Winterblossom đặt nền móng trước đó. Họ đã xuất bản ra những cuốn sách mới với đầy đủ những bảng biểu đầy các con số minh họa cho khả năng hoàn thành các bài đợi khác nhau.
Với trò chơi poker Draw 5 lá, Mike Caro chuyên gia nổi tiếng với việc chia sẻ cách tính toán và áp dụng kỹ năng trên lên bàn trong cuốn Doyle Brunson’s Super/System (1979). Không những thế ông cũng đóng góp rất nhiều biểu đồ giải thích tỷ lệ và các yếu tố toán học khác ở nhiều biến thể khác của poker.
Texas Hold’em cũng nằm là một trong những game poker được đề cập trong các bảng biểu của Mike Caro. Cuối thế kỷ 20, đầu tiên trò Hold’em limit rồi đến Hold’em no limit (NLHE) đã trở thành thể loại poker được yêu thích nhất. Với các giải đấu poker NLHE đặc biệt phổ biến trên toàn thế giới.
Toán học trong poker ở Thế kỷ 21
Đây là thời kỳ đánh dấu sự bùng nổ phát triển của poker, giữa những năm 2000. Bắt đầu bằng sự phát triển của internet và poker online. Hàng loạt sách vở chiến thuật đánh poker được xuất bản, cùng với đó được đăng tải trên mạng xã hội. Phần lớn hướng đến những người mới bắt đầu chơi và bắt đầu tiếp cận khái niệm toán học trong poker.
Những quyển chiến thuật chơi tại giải đấu như series Harrington on Hold’em (2003-2005) của tác giả Dan Harrington và Bill Robertie đã phổ cập một số khái niệm toán học cơ bản như “M” (hoặc “M-ratio”). Đây là một cách hiệu quả để đo banroll của người chơi (ít hay nhiều) dựa trên chi phí để đánh mỗi vòng. Về sau, những quyển sách về chiến thuật đánh giải thường đưa ra cách đánh dựa vào ICM (Independent Chip Model – tạm dịch: Mô hình chip độc lập). Dùng toán học để tính giá trị tiền thật của số chip mà người chơi có dựa trên mức tổng tiền thưởng của giải đấu.
Gần đây
Trong những năm trở lại đây cũng có khá nhiều cuốn sách về toán học poker được nghiên cứu chuyên sâu hơn. Trong số đó phải kể đến cuốn The Mathematics of Poker (xuất bản 2006) của tác giả Bill Chen và Jerrod Ankenman mô tả chính xác tầm quan trọng của toán học trong poker. Các tác giả đã hoàn thiện nhiều phương pháp định lượng áp dụng cho chiến thuật chơi poker, trong đó có lý thuyết trò chơi. The Math of Hold’em (xuất bản 2011) của Collin Moshman và Douglas Zare đã tổng hợp nhiều khái niệm toán học dành cho trò Texas Hold’em, từ tỷ lệ và xác suất đến tỷ lệ thắng và tính hên xui.
Applications of No-Limit Hold’em (2013) của Matthew Janda còn nghiên cứu sâu hơn với ý tưởng dùng khoảng bài (cả của bản thân và đối thủ) để đưa ra quyết định chọn lượng tiền cược. Một cuốn khác Essential Poker Math (2015) của Alton Hardin là một tựa sách dễ hiểu hơn khi tập trung vào những vấn đề cơ bản bao gồm, tỷ lệ, xác suất, tỷ lệ thắng, và lợi nhuận trung bình.
Nhìn chung toán học trong poker ngày nay
Ngoài việc đọc sách, ngày nay người chơi có rất nhiều sự lựa chọn để tiếp cận những chiến thuật chơi poker. Ví dụ như qua các diễn đàn poker, các site đào tạo poker, video youtube, live stream, và xem trực tiếp các giải đấu.
Dù chọn học chơi poker ở đâu bạn cũng chỉ có một con đường là tìm hiểu về nền tảng toán học trong poker để tiến xa hơn. Điều này không chỉ giúp bạn cải thiện tư duy mà còn giúp bạn tự tin hơn khi chơi poker.
Biết tính xác suất poker cơ bản giúp người chơi quyết định ở mọi giai đoạn của game poker, từ chọn bài mở đầu đến thu hẹp range bài của đối phương trước khi ra quyết định lớn ở river… Nắm vững những kiến thức cơ bản như đếm outs, cách tính pot odds (và implied odds), tính được lợi nhuận trung bình EV v.v. Đây là những kiến thức cơ bản giúp bạn có thể phát triển tốt hình thành lối đánh poker chắc nhất.
Kỹ năng hay may mắn
May mắn tồn tại trong mọi khía cạnh của cuộc sống, trong poker cũng vậy. Bạn không thể kiểm soát nó, và cũng không thể quên sự tồn tại của nó. Trong poker may mắn có thể giúp bạn chiến thắng trong một ván bài, nhưng poker là cuộc chơi đường dài. Nếu không có kỹ năng và tâm lý tốt bạn sẽ thua cuộc thật sự. Như người chơi poker gốc Việt nổi tiếng Qui Nguyen từng chia sẻ, đánh poker không nhất thiết cần nhìn bài tẩy. Đúng như vậy, bạn đang nắm giữ range bài nào không quan trọng, đối thủ nghĩ bạn đang giữ hand bài nào mới quan trọng. Nếu đánh 1 ván bạn hoàn toàn có cơ hội thắng vua poker, nhưng nếu là một giải đấu đường dài bạn sẽ dễ dàng nhận ra những tên tuổi quen thuộc luôn về đích ở top đầu.
